Wakacje trwają w najlepsze, ale my nie próżnujemy. Korzystając z dobrej pogody, wykaszamy łąki położone w Puszczy Solskiej. Zbieramy siano na zimę oraz odtwarzamy niekoszone od lat powierzchnie, usuwając z nich niepożądane trzciny oraz nawłoć kanadyjską. Zaplanowaliśmy też przeprowadzenie prac na kolejnych powierzchniach: na Polesiu, Dolinie Bugu oraz w dolinie Sieniochy. Czeka nas sporo pracy, ponieważ w większości są to łąki niekoszone od wielu, wielu lat, często praktycznie całkowite zarośnięte krzewami i trzciną.
0 Komentarze
W dniu 03.06.2022 mieliśmy przyjemność gościć w Polskim Radio Lublin, gdzie opowiadaliśmy o naszym projekcie i roli koników w odtwarzaniu siedlisk dubelta. Słuchacze mieli szansę dowiedzieć się, jak nasze działania wpływają na wzrost bioróżnorodności.
W dniu dzisiejszym otrzymaliśmy ze Starostwa Powiatowego w Biłgoraju ostatni dokument, niezbędny do uznania za zakończoną największą inwestycję realizowaną w ramach projektu Dubelt_Life. Chodzi o budowę na dwóch pastwiskach sieci zastawek i przepustów, dzięki którym będziemy mogli dostosowywać poziom wody do potrzeb dubeltów. Na pierwszym stanowisku, zlokalizowanym w Obszarze Natura 2000 Dolina Szyszły, wykonaliśmy 23 zastawki i 7 przepustów (w tym 2 z możliwością piętrzenia wody). Z kolei na pastwisku położonym na skraju Puszczy Solskiej w pobliżu miejscowości Zamch, wodę dla ptaków i pasących się tam koni pomoże nam zatrzymywać 11 zastawek i przepustów. Dodatkowo, dzięki udrożnieniu rowu doprowadzającego wodę z pobliskiej Tanwi do położonych w obrębie pastwiska stawów, stworzyliśmy nowe tarliska dla ryb, miejsca rozrodu płazów, jak również wzbogaciliśmy bazę pokarmową dla puszczańskich bocianów czarnych, gadożerów i orlików krzykliwych.
Prace udało się zrealizować dzięki dofinansowaniu z Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie, za które bardzo serdecznie dziękujemy! Strategia gospodarowania wodą w zbiorniku Siemianówka w celu poprawy warunków wilgotnościowych siedlisk dubelta i innych ptaków siewkowych w Dolinie Górnej Narwi z uwzględnieniem ograniczeń wodno-gospodarczych, bo tak brzmi pełna nazwa dokumentu to ważne opracowanie, w którym podjęto próbę diagnozy aktualnego stanu Zbiornika Siemianówka, oceny jego oddziaływania na reżim odpływu Narwi oraz ilościowej oceny oddziaływania zbiornika na stan uwilgotnienia siedlisk dubelta. Wykazano, że gospodarka wodna prowadzona na Zbiorniku Siemianówka powoduje ograniczenie czasów trwania wiosennych wezbrań zalewowych oraz wypełnia deficyty niżówek, co jednak nie pozwala na utrzymanie właściwej dla dubelta częstości wezbrań w określonych okresach roku hydrologicznego. W opracowaniu dokonano pierwszej analizy rozrządu wody Zbiornika Siemianówka na podstawie danych z dziennika gospodarowania wodą. W opracowanych scenariuszach rozrządu wody wykazano, że istnieje potrzeba oraz możliwość zmiany instrukcji gospodarowania wodą w zakresie szczegółowego podania wymagań sterowania odpływem ze zbiornika w okresie od 1.IV do 15.V. Określono, że Zbiornik Siemianówka ma potencjalnie bardzo duży wpływ na jakość wód Narwi, a wobec postępujących zmian klimatu należy dokonać rewizji zasad gospodarowania wodą na tym zbiorniku, co pozwoli na zmniejszenie ryzyka pogorszenia stanu przedmiotów ochrony Narwiańskiego Parku Narodowego oraz obszaru Natura 2000 Dolina Górnej Narwi. Proponowane zasady gospodarowania wodą pozwolą przy tym na ograniczenie ryzyka suszy i nie wpłyną negatywnie na możliwości rolniczego wykorzystania doliny Górnej Narwi. Strategia do przeczytania i pobrania poniżej. Zgodnie z Zarządzeniem NR 26/2013 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Bagno Wizna PLB200005 ingerencja w stosunki wodne (między innymi poprzez pogłębianie rowów melioracyjnych) jest zagrożeniem dla siedlisk takich gatunków ptaków jak m.in. kropiatka, derkacz, wodniczka, rybitwa białoskrzydła, kulik wielki czy dubelt. Niestety wbrew zarządzeniu, stosunki wodne na tym obszarze zostały zakłócone.
Już w 2020 r. Natura International Polska sygnalizowała o zaistniałym problemie w RDOŚ, kiedy to wraz z Fundacją Dzika Polska i TP Dubelt , wykryliśmy i udokumentowaliśmy intensywne prace melioracyjne prowadzone na tym obszarze. Pogłębiono i udrożniono w tym czasie ponad 30 rowów odwadniających, powodując tym samym nagły odpływ wody. Niestety prace te, kontynuowano w kolejnych miesiącach. Na podstawie zdjęć satelitarnych, jak i dokumentacji fotograficznej sporządzonej na miejscu, udało się określić przebieg i skalę przeprowadzonych prac. W związku z tym, że dotychczas nie wykonano w ramach obowiązującego planu zadań ochronnych dla Natura 2000 Bagno Wizna działań polegających na odtworzeniu systemu zastawek, pogłębienie rowów poskutkowało znacznym obniżeniem poziomu wód na tym obszarze, a w konsekwencji do znacznego pogorszenia stanu siedlisk. Pomimo wydanej w listopadzie 2020 r. przez RDOŚ w Białymstoku decyzji zakazującej konserwacji rowów i odwadniania obszaru, prace były nadal prowadzone w kwietniu bieżącego roku na długości co najmniej 18 kilometrów (Ryc. 1 – mapa obrazująca rowy pogłębione w kwietniu 2022 r.). W tym roku, prace prowadzono bezpośrednio w siedliskach lęgowych kulika wielkiego oraz w ich najbliższym sąsiedztwie, co potwierdziły zebrane dane m.in. na podstawie badań telemetrycznych z oznakowanych nadajnikami GPS-GSM kulików wielkich (źródło: TP Bocian) Obszar Natura 2000 Bagno Wizna PLB200005 to także ważna ostoja dubelta. W niewielkiej odległości, od realizowanych w kwietniu prac, znajdują się stanowiska tego gatunku. W związku z tym pogorszeniu uległy nie tylko siedliska bezpośrednio przy tokowiskach, ale i jakość żerowisk. Warto dodać, że na obszarze Bagna Wizna notuje się spadkowy trend liczebności dubelta, czego przyczyną jest w głównej mierze osuszanie terenu i intensyfikacja rolnictwa (wg Krajowego Programu Ochrony Dubelta). Dnia 9 maja 2022 r. w Biurze Podlaskiej Izby Rolniczej w Porosłych. uczestniczyliśmy w spotkaniu samorządu rolniczego z posłami, przedstawicielami nauki oraz Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Podczas spotkania narodził się pomysł trwałej i aktywnej współpracy wszystkich zainteresowanych stron w celu rozwiązania sporu, który nie wynika ze złych intencji, ale jest pochodną słabego przepływu informacji oraz konfliktu interesów powstałego pomiędzy obowiązującymi procedurami prawnymi dotyczącymi zarządzania siecią hydrologiczną w obszarach zmeliorowanych, a Planem Zadań Ochronnych. Nadzieją na rozwiązanie problemu jest przygotowywana na zlecenie RDOŚ w Białymstoku ekspertyza mająca za zadanie wypracowanie modelu gospodarowania wodą na tym obszarze w taki sposób, żeby zapewnić odpowiednie warunki siedliskowe dla ptaków, przy jednoczesnym zachowaniu użytkowania rolniczego . 10 czerwca przedstawiciele Fundacji Natura International Polska, zapoznali się ze wstępnymi wynikami ekspertyzy zaprezentowanej podczas posiedzenia Regionalnej Rady Ochrony Przyrody działającej przy Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Białymstoku. Wersja ostateczna dokumentu ma się ukazać pod koniec br. roku. 13 czerwca w Urzędzie Gminy Rutki Podlaska Izba Rolnicza zorganizowała kolejne spotkanie z lokalnymi rolnikami, samorządowcami, przedstawicielami RDOŚ, KOWR, Wód Polskich, posłami oraz przedstawicielami organizacji pozarządowych i świata nauki w celu wypracowania kompromisu. Podczas spotkania prof. Sergiusz Jurczuk z ITP w Falentach wygłosili prezentacje dotyczące emisji gazów cieplarnianych ze zmeliorowanych torfowisk, natomiast prof. Wiktor Kotowski z Uniwersytetu Warszawskiego rozwinął ten problem w kontekście ochrony zasobów wodnych, klimatu oraz cennych elementów środowiska naturalnego. Na koniec spotkania Michał Korniluk z Fundacji Natura International wygłosił prezentację o potrzebie zachowania siedlisk przedmiotów ochrony obszaru Natura 2000 w tym uwzględnienia potrzeb na rzecz ochrony dubelta. W spotkaniu uczestniczył m.in. poseł Lech Kołakowski, sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, który zadeklarował wsparcie w pogodzeniu potrzeb ochrony przyrody oraz działalności rolniczej na tym obszarze. Fundacja Natura International Polska złożyła też wniosek do RDOŚ w Białymstoku o dopuszczenie do postępowania na prawach strony. Mamy nadzieję, że konflikt, jaki narodził się w OSO Bagno Wizna, zamieni się w dobrą współpracę wszystkich zainteresowanych stron, na rzecz pogodzenia interesów lokalnych społeczności, ochrony wód, klimatu oraz cennych siedlisk i gatunków. 14 czerwca 2022 roku, dzięki zaproszeniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, mogliśmy zaprezentować założenia i efekty realizacji naszego projektu, licznie zgromadzonym uczestnikom piętnastego Dnia Informacyjnego LIFE. Tegoroczne spotkanie zbiegło się z obchodami 30-lecia Programu LIFE, a dodatkowo po kilku latach wróciło do preferowanej przez uczestników formy stacjonarnej, która w zdecydowanie lepszym stopniu umożliwia wymianę doświadczeń pomiędzy obecnymi i przyszłymi beneficjentami Programu. Poza promocją projektu Dubelt_Life, przypominaliśmy także nasze działania i wyniki osiągnięte w poprzednim projekcie LTO i Natura International, dotyczącym ochrony rzadkich ptaków strefowych w wybranych obszarach Natura 2000 na Lubelszczyźnie.
W ramach projektu Dubelt LIFE, począwszy od roku 2020 na czterech tokowiskach w rejonie Podlasia i Lubelszczyzny, wyposażyliśmy dubelty w nadajniki GPS-GSM. Urządzenia dostarczyły nam cennych informacji na temat preferencji siedliskowych samców i samic, oraz zasięgu wykorzystywanego przez ptaki areału w trakcie okresu lęgowego. Wartością dodaną tego działania było odnalezienie kilku nowych tokowisk, możliwe dzięki temu, że samce dubeltów często przemieszczają się między nimi w trakcie sezonu.
W bieżącym roku przyszedł czas na Mazowsze, gdzie po raz pierwszy 3 samce dubelta zostały wyposażone w nadajniki GPS-GSM. Zasięg dyspersji śledzonych ptaków sięga już ponad 40 km, a jeden z nich już po kilku dniach pokazał nam nowe tokowisko. Zmotywowani tym sukcesem, zamierzamy skontrolować obszary, na których ptaki pojawiały się w ciągu nocy licząc na odnalezienie kolejnych. Za pomoc w odłowach dubeltów dziękujemy wolontariuszom; Krzysztofowi Antczakowi i Karolowi Trzcińskiemu. Badania prowadzone są w ramach projektu realizowanego przez LTO - Lubelskie Towarzystwo Ornitologiczne w partnerstwie z Fundacją Natura International Polska przy wsparciu LIFE oraz NFOŚiGW. W dniach 23-25 maja mieliśmy przyjemność gościć w miejscach realizacji wybranych projektowych działań, przedstawiciela Zewnętrznego Zespołu Monitorującego – Panią Edytę Owadowską, która odwiedziła nas w towarzystwie Pani Rosi Hingsamer - opiekuna naszego projektu w CINEA. Dodatkowo, swoją obecnością wizytę uświetnili przedstawiciele Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej: Pan Andrzej Muter - Kierownik Wydziału LIFE, oraz Pan Ireneusz Mirowski – koordynatora naszego projektu w NFOŚ. Z racji dużej różnorodności realizowanych działań oraz dużym obszarem objętym działaniami, tegoroczna wizyta miała wyjątkowo napięty harmonogram. Pierwszym punktem spotkania była wizyta w lubelskim biurze Projektu, gdzie dokonany został przegląd zgromadzonej dokumentacji i wymiana informacji w zakresie ogólnych zasad obiegu dokumentów i prowadzenia procedur. Po południu przemieściliśmy się do stacji terenowej LTO w Pukałach, gdzie w sali edukacyjnej przedstawiliśmy prezentację dotyczącą postępów w realizacji poszczególnych zadań. Luźna i kameralna forma spotkania pozwoliła na rozwinięcie merytorycznej dyskusji w najbardziej istotnych dla projektu sprawach. Kolejny dzień rozpoczęliśmy od doskonałego śniadania, przygotowanego z lokalnych składników pochodzących z upraw i hodowli zlokalizowanych na skraju Puszczy Solskiej. Pierwszym punktem panelu terenowego była wizyta na pastwisku w pobliżu wsi Zamch, gdzie w celu ochrony dubeltów prowadzony jest wypas koników polskich, które skubią trawę na ogrodzonych w ramach projektu działkach i piją wodę zatrzymaną przez wykonywane właśnie zastawki. Kolejnym punktem spotkania była prezentacja analogicznych działań (ogrodzenia, wypas, budowa zastawek) na pastwisku położonym w pobliżu miejscowości Plebanka, w obszarze Natura 2000 Dolina Szyszły. W trakcie przemarszu przez podmokłą część pastwiska mieliśmy pierwszą tego dnia możliwość obserwacji dubeltów. Następnie przemieściliśmy się do urokliwej doliny Bugu, gdzie w okolicy Skryhiczyna zaprezentowaliśmy zakupione w ramach projektu grunty, w tym działkę z funkcjonującym tokowiskiem, na której pozostaliśmy aż do wieczora. Jako że część z naszych gości nie miało jeszcze nigdy możliwości obserwacji tokujących dubeltów, wieczorno-nocne popisy kilkunastu samców z całą pewnością były najbardziej atrakcyjnym punktem całego dnia (pomimo towarzystwa olbrzymich chmar meszek) . Po zejściu z tokowiska wyruszyliśmy w drogę na Podlasie, gdzie po krótkim noclegu w hotelu, dotarliśmy rankiem następnego dnia. Podlaska część wizyty rozpoczęła się w OSO Dolina Górnej Narwi gdzie w obrębie tzw. „Bagna Tyniewicze” realizowane były działania związane z zakupem i odtwarzaniem gruntów, oceną preferencji siedliskowych samców i samic dubelta orasz szereg działań monitoringowych. Zaprezentowane zostały także efekty współpracy z rolnikami w postaci wykorzystania istniejącej infrastruktury hydrologicznej do podniesienia poziomu wód powierzchniowych. Kolejnym, krótkim przystankiem był most na rzece Narew w pobliżu miejscowości Ancuty, gdzie wywiązała się dyskusja nad wprowadzaniem działań ochronnych do PZO i nadzorem nad prowadzonymi przedsięwzięciami mogącymi znacząco negatywnie wpływać na siedliska i populację dubelta.
Jako że obserwacji dubeltów nigdy za wiele, udaliśmy się następnie do Gródka, gdzie na tamtejszych łąkach pojedyncze samce tokowały nawet w środku dnia. Oprócz działań zrealizowanych na tym stanowisku takich jak zakup ziemi, wyszukiwanie gniazd samic, badania telemetryczne, modyfikacja reżimu użytkowania rolniczego czy w końcu działania monitoringowe, dyskutowaliśmy także o najbliższych planach polegających na dalszym usuwaniu zakrzaczeń oraz profilowaniu istniejących rowów melioracyjnych. Ostatnim punktem wizyty terenowej było stanowisko „Cieliczanka” położone w OSO Puszcza Knyszyńska gdzie głównym elementem dyskusji była skuteczność i zasadność odstrzału drapieżników naziemnych. Przeprowadzone owocne dyskusje i urokliwe lubelskie i podlaskie krajobrazy sprawiły, że pomimo zmęczenia wywołanego napiętym harmonogramem i dużą liczbą pokonanych kilometrów, przez całą wizytę wszystkim uczestnikom towarzyszyły doskonałe nastroje, a obserwacje dubeltów w miejscach realizacji projektowych działań utwierdziły nas w przekonaniu, że to co robimy naprawdę ma sens. W ujęciu przestrzennym ochrona miejsc występowania dubelta powinna odnosić się do areału tokowiska, który zdefiniować można jako obszar wykorzystywany przez samce i samice z danego tokowiska na przestrzeni wielu sezonów lęgowych. W areale tym znajduje się arena tokowiska oraz siedliska dubelta dogodne do żerowania i gniazdowania. Jak pokazują badania telemetryczne prowadzone w Polsce na dwóch tokowiskach w dolinach Biebrzy i Narwi, przeważająca część stwierdzeń dubeltów znajduje się w promieniu do ok. 1 km od tokowiska, przy czym najwięcej żerujących ptaków notowano do 500 m (M. Korniluk - dane niepubl.).
Areał tokowiska na mechowisku w dolinie Biebrzy obejmował obszar ok. 110 ha, zaś w mineralnej części Doliny Górnej Narwi wyniósł ok. 160 ha (M. Korniluk - dane niepubl.)10. Wielkość i zasięg obszaru wykorzystywanego przez dubelty są zmienne między latami i zależą od bardzo wielu czynników. Są to m.in.: wielkość tokowiska (liczba samców), uwarunkowania przestrzenne (udział użytków zielonych, szerokość doliny itp.), dostępność i jakość preferowanych siedlisk (rodzaj i intensywność użytkowania oraz zasobność w bezkręgowce) oraz warunki hydrologiczne (powierzchnia obszarów o właściwym uwilgotnieniu). W latach o bardziej stabilnych i korzystnych warunkach siedliskowych zasięg areału tokowiska jest mniejszy niż w latach niekorzystnych. Prezentujemy filmik dzięki któremu, możecie podejrzeć zachowanie prowadzących skryty tryb życia dubeltów w środowisku naturalnym. Filmik pochodzi z serwisu Canva. |
Archiwa
Kwiecień 2023
Kategorie
Wszystkie
|